"Όταν βομβαρδίστηκε το Ζωολογικό Πάρκο της Βαρσοβίας στον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο σκοτώνοντας τα περισσότερα ζώα, οι φροντιστές επινόησαν ένα επικίνδυνο σχέδιο: αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν τους χώρους των ζώων του Πάρκου για να κρύψουν πάνω από 300 Εβραίους από τους Ναζί. Το καταφύγιό τους, έγινε μία από τις πιο επιτυχημένες κρυψώνες του πολέμου.
Όταν έγραψα για αυτή την αληθινή ιστορία στο βιβλίο μου " The Zookeeper's Wife", οι αναγνώστες μου εξέφρασαν την οργή τους για τον βομβαρδισμό ενός Ζωολογικού Πάρκου, το χαρακτήρισαν σχεδόν ιεροσυλία. Άκουσα για παρόμοιες αντιδράσεις όταν βομβαρδίστηκε το 2003 το Ζωολογικό Πάρκο στη Βαγδάτη. Είμαστε συνηθισμένοι στη δολοφονία των εχθρών, αλλά αφορίζουμε τους ανθρώπους που βάζουν φωτιές στα Ζωολογικά Πάρκα. Είναι η απόλυτη σφαγή των αθώων. Τα ζώα είναι τα σιωπηλά θύματα, υποτίθεται πέραν της ιδέας του καλού και του κακού. Πάνω από 150 εκατομμύρια άνθρωποι στην Αμερική και 200 εκατομμύρια στην Ευρώπη επισκέπτονται Ζωολογικά Πάρκα Γιατί κατατρέχουμε σε αυτά? Δεν είναι μόνο μια ευχάριστη βόλτα με οικογένεια, φίλους ή για να συστήσουμε τα παιδιά μας σε αληθινά ζώα, αν και αυτοί είναι σημαντικοί λόγοι. Πιστεύω πως οι άνθρωποι έλκονται και από μία ζώνη αθωότητας που πιστεύουν πως θα βρουν εκεί.
Ένα Ζωολογικό Πάρκο βρίσκεται σε μια δική του εποχή, μεταξύ της εποχιακής αίσθησης των ζώων και του ρολογιού μας που κτυπά σαν τρελό. Το σκηνικό του Πάρκου προσφέρει μια όαση στον συνωστισμένο, στρεσαρισμένο και ηθικά αμφιλεγόμενο κόσμο όπου οι άνθρωποι συναθροίζονται. Ο τυχαίος βρυχηθμός του λιονταριού, το ουρλιαχτό ενός λύκου, η ποικιλία των ήχων των ζώων, κτυπά μια αρχέγονη χορδή μέσα μας.
Οι μυρωδιές δημιουργούν ένα διάφανο οσφρητικό τοπίο που μας ξεσηκώνει. Από τις γλυκές σταγόνες που κυλούν από τα μάτια ενός αρσενικού ελέφαντα, την περίοδο αναπαραγωγής, ως αυτή του μαρκαρίσματος της περιοχής των αιλουροειδών. Όπως οι χορευτές έχουν σωματική μνήμη έτσι και εμείς έχουμε τη μνήμη της άγριας φύσης.
Πρόσφατη διαδικτυακή έρευνα έδειξε πως πάνω από τους μισούς επισκέπτες ενός Ζωολογικού Πάρκου είναι οικογένειες με παιδιά, όμως μια μεγάλη μερίδα επισκεπτών είναι και εκείνοι που δεν έχουν παιδιά. Οι ερευνητές λένε πως οι περισσότεροι από αυτούς δεν είναι ιδιαίτερα ομιλητικοί. Ωστόσο, φαίνεται να αισθάνονται πιο κοντά ο ένας με τον άλλο ως αποτέλεσμα της επίσκεψης, σαν να υπήρχε ένας ειδικός δεσμός που αποκρυσταλλώθηκε μόνο με την παρουσία των ζώων.
Οι επισκέπτες κυρίως περπατούν και χαίρονται την εξωτερική φυσική ομορφιά, επικεντρώνοντας την προσοχή τους στις ζωές άλλων πλασμάτων προκειμένου να ξεχαστούν από την ¨παράνοια της καθημερινότητας. Έρευνα που έκαναν Ιάπωνες επιστήμονες το 2009, έδειξε πως όσοι έβγαιναν από ένα Ζωολογικό Πάρκο είχαν χαμηλότερη πίεση και λιγότερο στρες.
Το γεγονός ότι τόσοι πολλοί από εμάς, παγκοσμίως τη σήμερον εποχή, επισκεπτόμαστε τα Ζωολογικά Πάρκα είναι ένα ακόμα δείγμα της περιθωριοποίησης των άγριων ζώων από τη ζωή μας. Τα βλέπουμε κυρίως στη μεγάλη οθόνη και σε ντοκιμαντέρ. Μόνο που εκεί είναι πιο μικρά, επίπεδα και χωρίς το συνονθύλευμα της μυρωδιάς γρασιδιού, κοπριάς και αίματος.
Για την ώρα ας αφήσουμε την κουβέντα για το αν αυτά τα Πάρκα είναι μία κιβωτός ουσιαστικής σημασίας και εκπαίδευσης, ή απάνθρωπες φυλακές με δυστυχισμένα ζώα, διότι η επιχειρηματολογία και από τις δυο πλευρές είναι ισχυρή. Για καλό ή για κακό, τα Ζωολογικά Πάρκα είναι το μέσον από το οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν μεγάλα ή εξωτικά ζώα. Ελάχιστοι από εμάς θα δούμε έναν πιγκουίνο να γλιστρά με την κοιλιά του στη θάλασσα ή ένα γιγάντιο πάντα να κρατά ένα γλυφιντζούρι από μπαμπού στην Κίνα ή σκαντζόχοιρους στα βραχώδη του Καναδά να είναι κουλουριασμένοι και στοιβαγμένοι ο ένας πάνω στον άλλο σαν τεράστια κουκουνάρια . Γνωρίζοντας τα όμως σε ένα τέτοιο Πάρκο, διευρύνουμε τον προσωπικό μας ορίζοντα για τη φύση και την οικειοποιούμαστε.
Σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει, πολλοί από τους επισκέπτες εκφράζουν τη σύσταση προσωπικής σχέσης με τουλάχιστον ένα ζώο του Πάρκου και την ευαισθητοποίηση τους για τα υπόλοιπα του είδους του, καθώς και τον προβληματισμό για τη θέση του ανθρώπου στο περιβάλλον. Ακόμα, χρησιμοποιούν προσωπικές αντωνυμίες όταν αναφέρονται στα ζώα. Σύμφωνα με άλλη έρευνα, κάποιοι γονείς επισκέφθηκαν ένα Ζωολογικό Πάρκο προκειμένου, όπως είπαν, να εμπνεύσουν στο παιδί τους τις αξίες της οικογένειας, αλλά και το ενδιαφέρον για τα ζώα.
Εκατομμύρια κόσμου μιλάει ασυναίσθητα με τα ζώα. Για κάποιους μπορεί να είναι ένας τρόπος κοινωνικοποίησης, ταύτισης, συναίσθησης με άλλα όντα, χωρίς τη δυσκολία συναναστροφής ανθρώπων.
Πόσο μοναχικό είδος είμαστε. Ψάχνουμε για ένα σήμα ζωής σε άλλους γαλαξίες, υιοθετούμε ζώα συντροφιάς, επισκεπτόμαστε Ζωολογικά Πάρκα για να επικοινωνήσουμε με άλλα θηρία. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, ανακαλύπτουμε την κοινή μας ταυτότητα. Κατατρέχουμε σε αυτά τα Πάρκα για πολλούς λόγους, ένας σημαντικός από τους οποίους είναι να ξεφορτωθούμε λίγο από το βάρος του να είμαστε άνθρωποι. "
Νταϊάν Ακερμαν
Συγγραφέας του βιβλίου "The Zookeepre's Wife"
( International Herald Tribune)